Waarom AromaTouch® op paarden geen aromatherapie is

Steeds vaker duikt er op sociale media een ogenschijnlijk zachte techniek op waarbij essentiële oliën over de ruggengraat van een paard worden gedruppeld. Vaak noemen de mensen die dit toepassen het 'aromatherapie', maar meestal gaat het over de AromaTouch®-techniek — een protocol dat oorspronkelijk ontwikkeld werd voor mensen.

Als professioneel opgeleid aromatherapeute voor paarden, met focus op veiligheid en welzijn, voel ik me geroepen om duidelijkheid te scheppen. Niet uit kritiek, maar uit zorg voor het paard.

Beeldfragment – illustratie van techniek

Onderstaande video toont een toepassing waarbij eerst gefractioneerde kokosolie en daarna essentiële olie onverdund over de ruggengraat van een paard wordt aangebracht.

Deze aanpak wordt vaak als “aromatherapie” omschreven, maar voldoet niet aan de richtlijnen van veilige, diergerichte aromatherapie.

Let op: in deze video is geen persoon herkenbaar in beeld. De beelden zijn uitsluitend bedoeld ter illustratie van de techniek — niet van een individu.

NIET ELKE ZACHTE AANRAKING IS VEILIG. THERAPIE IS GEEN PROTOCOL. EEN CERTIFICAAT IS WAARDEVOL — MAAR GEEN VERVANGING VOOR DIEPGAANDE OPLEIDING EN ERVARING.

1. WAT IS AROMATOUCH®? Aromatouch is een massageprotocol dat werd ontwikkeld door dōTERRA voor gebruik bij mensen. Het combineert zachte aanraking met een vaste volgorde van etherische oliën, rechtstreeks op de huid aangebracht.

   
   

   De bedoeling is ontspanning en balans te bevorderen. Belangrijk: het is ontworpen voor menselijke anatomie, niet voor paarden.

   
   

   Er bestaat geen wetenschappelijke studie die het gebruik ervan bij paarden evalueert of ondersteunt.

   
   

   Terwijl aromatherapie, toegepast via veilige methoden zoals geurdiffusie of verdunde oliën, wél bewijs toont van kalmerend effect, blijft de veiligheid van dit protocol bij paarden ongetest en dus onbewezen — met alle mogelijke risico’s van dien.

   
   

2. HOE WORDT AROMATOUCH® TOEGEPAST BIJ PAARDEN? In de paardenwereld wordt dit protocol gekopieerd: eerst wordt gefractioneerde kokosolie over de ruggengraat van het paard gegoten, daarna worden er enkele druppels etherische olie puur (onverdund) bovenop aangebracht. Vaak volgt een korte strijkbeweging. Er wordt zelden gekeken naar gedrag, gevoeligheid, verdunning, of contra-indicaties. De aanpak is meestal uniform, bij elk paard hetzelfde. Daarbij worden doorgaans dezelfde oliën gebruikt als in het oorspronkelijke menselijke protocol — zoals lavendel, tea tree, pepermunt, citrus en blends als Deep Blue® of On Guard®. Deze zijn niet vooraf verdund in het flesje en blijven sterk geconcentreerd. Dit druist in tegen de basisprincipes van aromatherapie, waarbij individuele observatie en aangepaste formulering essentieel zijn.

   
   

   Steeds vaker duiken er ook cursussen en workshops op waarin expliciet wordt vermeld dat het AromaTouch®-protocol is 'vertaald' of 'aangepast' naar paarden.

   
   

   Deze opleidingen gebruiken dezelfde oliën en vaak een vergelijkbaar stramien als het menselijke protocol, maar zonder enige wetenschappelijke onderbouwing voor toepassing bij dieren.

   
   

Over het ‘tegen de haren in’ strijken Bij sommige toepassingen van deze techniek wordt tegen de natuurlijke haarrichting in gestreken over de ruggengraat van het paard. Hoewel dit bij mensen soms een stimulerend effect heeft, kan het bij paarden het tegenovergestelde doen. De huid en zenuwuiteinden van een paard zijn bijzonder gevoelig, vooral langs de wervelkolom (vergeet niet dat ze een vlieg voelen zitten). Tegen de haarrichting in werken kan leiden tot verhoogde alertheid, stressreacties of zelfs een milde vorm van verzet. Onderzoek naar somatosensorische prikkeling (gevoeligheid van de huid en zenuwbanen voor aanraking) bij paarden bevestigt dat onverwachte of ongewenste aanrakingen — vooral langs de rug — een verhoogde activatie van het sympathische zenuwstelsel kunnen uitlokken (McGreevy et al., 2012). Kortom: wat er ontspannen uitziet, kan neurologisch net spanningsverhogend zijn.

Therapie zonder observatie is geen therapie. Puur gebruik zonder verdunning is géén veilige praktijk. En 'ontspanning' is niet hetzelfde als welzijn.

3. WAT ZIJN DE RISICO'S? Hoewel het er "zacht" uitziet, is deze toepassing potentieel overprikkelend voor het paard:

   - Puur gebruik van olie zonder verdunning kan huidirritatie of zelfs brandwonden veroorzaken (Tisserand & Young, 2014).

   - Bepaalde oliën, zoals wintergreen of tea tree, zijn neurotoxisch of hepatotoxisch (kunnen het zenuwstelsel of de lever beschadigen) bij dieren, vooral bij toepassing in hoge concentraties (Shelton, 2021).

   - Citrusoliën zijn fototoxisch en kunnen bij blootstelling aan zonlicht ernstige huidreacties veroorzaken bij concentraties boven 0,4%.
   

   - Paarden kunnen in een freeze-respons gaan: ze lijken ontspannen, maar bevinden zich in een staat van dissociatie of schijnontspanning. Dit is een bekende overlevingsstrategie binnen het autonome zenuwstelsel (Porges, 2011).

   - Geen enkele geur of olie werkt universeel. Afstemming op het individuele paard is essentieel; wat voor het ene paard werkt, kan bij het andere stress oproepen.

Waarom 'eerst kokosolie, dan essentiële olie' géén veilige verdunning is: Verdunning wil zeggen dat de essentiële olie van meet af aan vermengd is met een draagolie, in een exact gecontroleerde verhouding. Wanneer je eerst draagolie op de huid aanbrengt en daarna pure essentiële olie toevoegt, ontstaat géén gelijkmatige verdeling. Hierdoor blijven delen van de huid in contact met onverdunde olie. Bovendien verdampt essentiële olie niet snel genoeg om risico’s weg te nemen. Wanneer ze puur wordt aangebracht, kan ze deels in de huid trekken voordat ze verdampt.

Deze risico’s worden bevestigd in internationale literatuur over de toxiciteit en reactiviteit van essentiële oliën bij dieren. Wat het risico nog groter maakt, is dat de oliën die vaak worden ingezet in de AromaTouch®-vertaling naar paarden (zoals Balance®, Deep Blue®, On Guard® en andere blends) in hun originele vorm niet vooraf verdund zijn. Ze bevatten geen draagolie, maar zijn 100% essentiële olie — krachtig en geconcentreerd. Deze zijn bedoeld om zelf te verdunnen vóór gebruik. Door ze rechtstreeks op het paard aan te brengen, verhoogt het risico op irritatie, neurologische belasting of systemische overprikkeling.

Voorzichtigheid is geen overdreven voorzichtigheid — het is professionele verantwoordelijkheid.

4. WAT IS ECHTE AROMATHERAPIE VOOR PAARDEN? Echte aromatherapie is afgestemd, onderbouwd en paardgericht:

   
   

   - Gekozen op basis van observatie, gedragsreacties en lichamelijke signalen.
   

   - Altijd met correcte verdunning, vaak tussen 0,5% en 2% bij uitwendige toepassing.
   

   - Rekening houdend met het zenuwstelsel van het paard — met kennis van stressresponsen, overprikkeling en signalen van discomfort.
   

   - Gebaseerd op diergerichte opleidingen, liefst door dierenartsen die zich na hun medische opleiding hebben verdiept in aromatherapie.
   

   - Gesteund door praktijkervaring én literatuur, niet door merkmarketing of protocoltraining.

   
   

Wat maakt iemand dan wél een aromatherapeut?

• Een diergerichte opleiding, specifiek voor paarden

• Kennis van fysiologie, gedrag, neurologie en verdunning

• Permanente vorming, reflectie, en praktijkervaring

• Werken op maat van het paard, niet vanuit routine

5. WAAROM DIT ERTOE DOET Ik heb meerdere mensen bij me gehad die vertelden dat hun paard na zo'n sessie in zichzelf gekeerd was, overprikkeld, of dagenlang gedragsveranderingen vertoonde. Deze signalen neem ik ernstig — ze passen binnen wat we kennen over overprikkeling via het zenuwstelsel en het effect van essentiële oliën bij dieren. Aromatherapie mag geen ritueel zijn, geen trending techniek, geen geurshow. Het is therapie — en therapie vraagt kennis, zorg en afstemming. Wanneer we het lichaam van het paard benaderen zonder kennis van fysiologie, neurologie en olieveiligheid, riskeren we meer schade dan goed.

---

AFSLUITER

We hoeven geen heksenjacht te voeren. Maar we moeten wél durven spreken. Wanneer goedbedoelde wellness in de plaats komt van doordachte therapie, wordt het paard de dupe.

Essentiële olie is geen speelgoed, en ontspanning is geen bewijs van welzijn.

Wie met paarden werkt, draagt een verantwoordelijkheid. Geen enkel certificaat ontslaat ons van de plicht tot kritisch denken, blijven leren en afstemmen.

Laten we dat verschil blijven maken — voor onze paarden. Omdat ze het verdienen.

---

Auteur: Vicky Lommatzsch — Oprichtster Happy Horsie Hands® – Professioneel opgeleid in aromatherapie voor paarden, met focus op veiligheid en welzijn, op basis van veterinaire aromatherapie

Deze tekst is bedoeld als educatief en informatief materiaal, en bevat geen medische claims of persoonlijke verwijten.